Stymulacja sensoryczna – jak dźwięk, zapach, dotyk i obraz mogą wspierać rehabilitację
Ludzki mózg jest niezwykle plastyczny, dlatego potrafi się uczyć, przystosowywać i odbudowywać swoje połączenia nerwowe nawet po poważnych urazach. I właśnie na tej właściwości opiera się stymulacja sensoryczna. Jest to terapia wykorzystująca bodźce zmysłowe, jak dźwięk, zapach, dotyk i obraz, w celu pobudzania układu nerwowego. Współczesna rehabilitacja coraz częściej sięga po tę metodę, ponieważ odpowiednio dobrane bodźce mogą wspierać procesy regeneracyjne, poprawiać koncentrację, redukować napięcie, a nawet pomagać w odzyskiwaniu świadomości.
Czym jest stymulacja sensoryczna?
Stymulacja sensoryczna co to jest? To forma terapii, której celem jest pobudzanie mózgu poprzez oddziaływanie na zmysły. U zdrowego człowieka bodźce zmysłowe są nieustannie przetwarzane przez mózg, a to utrzymuje jego aktywność i równowagę. Natomiast u osób po różnych urazach, udarze mózgu, będących w śpiączce czy w stanie wegetatywnym, dopływ bodźców jest często ograniczony, a brak stymulacji prowadzi do pogłębiania się deficytów neurologicznych. Dlatego rolą terapii sensorycznej jest dostarczenie zróżnicowanych, celowo dobranych bodźców, które wspierają aktywizację ośrodkowego układu nerwowego, regenerację połączeń neuronalnych, utrzymują lub przywracają świadomość, poprawiają funkcje poznawcze i emocjonalne, jak również zwiększają komfort i jakość życia pacjenta.
Jakie bodźce terapeutyczne stosuje się w stymulacji sensorycznej?
Dźwięk to jeden z najsilniejszych bodźców, wywierających wpływ na emocje i aktywność mózgu. W stymulacji sensorycznej wykorzystuje się zatem jego różne formy, w tym muzykę terapeutyczną w postaci łagodnych melodii o stałym rytmie, które pomagają redukować napięcie mięśniowe i wspomagają relaksację, głosów bliskich poprzez rozmowę z pacjentem, czytanie mu książek czy chociażby odtwarzanie nagrań znanych osób co wspiera aktywizację pamięci i emocji. Warto wykorzystywać także naturalne dźwięki, jak szum morza, śpiew ptaków czy dźwięk padającego deszczu, ponieważ pomagają one w regulacji rytmu oddechowego i poprawiają nastrój. Ciekawym pomysłem jest także terapia wibracyjna i dźwiękowa, wykorzystująca dźwięki o niskiej częstotliwości, które pobudzają receptory czucia głębokiego, wspierając napięcie mięśniowe i koordynację ruchową. Muzyka i rytm oddziałują na obszary mózgu odpowiedzialne za emocje i pamięć, dlatego często się je wykorzystuje u pacjentów po udarze mózgu, z chorobami neurodegeneracyjnymi czy w stanie minimalnej świadomości.
Jak w stymulacji mózgu sprawdza się aromaterapia?
Zmysł węchu jest bezpośrednio połączony z układem limbicznym, czyli tym obszarem mózgu, który jest odpowiedzialny za emocje i wspomnienia. Dlatego też zapachy mają wyjątkową moc przywoływania reakcji emocjonalnych. W sensorycznej terapii neurologicznej stosuje się delikatne, naturalne aromaty, jak lawendowy, działający relaksująco i uspokajająco, cytrusowy, pobudzający, dodający energii, zapach mięty, który wspiera oddychanie i koncentrację, czy wanilii, kojarzący się z bezpieczeństwem i ciepłem, wywołujący także pozytywne emocje. Należy jednak pamiętać, aby zapachy nie były zbyt intensywne i nie prowadziły do przemęczenia i przestymulowania pacjenta.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami
Jak w stymulacji mózgu pomaga zmysł dotyku?
Dotyk to pierwszy zmysł, który rozwija się jeszcze w życiu płodowym, a dla osób leżących, nieświadomych bądź z ograniczoną ruchomością, kontakt taki jest często jedynym sposobem komunikacji z otoczeniem. Fizjoterapeuci i opiekunowie takich pacjentów wykorzystują różnorodne techniki dotykowe, w tym masaż klasyczny i relaksacyjny, delikatne głaskanie i uciskanie wzdłuż kończyn, a także ćwiczenia bierne i terapię różnymi fakturami. Dotyk pobudza receptory czuciowe, poprawia krążenie, zapobiega zanikom mięśniowym, ale też daje poczucie bezpieczeństwa i świadomość obecności drugiego człowieka, co ma olbrzymie znaczenie terapeutyczne.
Jak obrazy wpływają na stymulację neurologiczną?
Zmysł wzroku odpowiada za znaczną część przetwarzanych bodźców, stąd też istotna rola jego stymulacji w rehabilitacji neurologicznej. W terapii obrazem wykorzystuje np. zmiany natężenia światła, symulujące pory dnia, co wspiera rytm dobowy pacjenta. Z kolei koloroterapia różnymi barwami wywiera wpływ na emocje i aktywność pacjenta, w zależności od barwy – uspokajając, pobudzając czy odprężając. Pacjentowi pokazuje się także obrazy i zdjęcia znanych mu miejsc, twarzy bliskich, krajobrazów. Znajome obrazy mogą aktywować wspomnienia i emocje. Natomiast terapia światłem LED lub laserem niskoenergetycznym dodatkowo wspomaga krążenie i regenerację tkanek. Taka stymulacja wzrokowa jest szczególnie ważna u pacjentów, którzy zaczynają wykazywać pierwsze oznaki reakcji na bodźce, ponieważ pozwala wzmocnić koncentrację i ukierunkować uwagę.
Co mówią o nas nasi Pacjenci?
Dlaczego stymulacja sensoryczna działa?
Każdy zmysł jest swoistą bramą do ludzkiego mózgu, a gdy różnorodne bodźce docierają do układu nerwowego, to wówczas zwiększa się aktywność neuronów, a to sprzyja tworzeniu nowych połączeń synaptycznych korzystając z właściwości mózgu, jaką jest jego neuroplastyczność. To właśnie ten proces umożliwia mózgowi uczenie się na nowo, nawet po poważnych urazach. Warto jednak pamiętać, że stymulacja sensoryczna nie działa natychmiast, jednak przy jej regularnym stosowaniu może doprowadzić do poprawy reakcji na bodźce, zwiększenia napięcia mięśniowego, usprawnienia funkcji oddechowych oraz pojawienia się pierwszych oznak świadomości u pacjentów po śpiączce. Poprawia też koncentrację i sprzyja wyciszeniu emocjonalnemu u osób z zaburzeniami neurologicznymi. Zawsze też taka terapia ze stymulacją sensoryczną powinna być indywidualnie dopasowana, z uwzględnieniem stanu pacjenta, jego tolerancji na bodźce i reakcji organizmu. Kluczowa jest też regularność – lepiej stosować sesje krótkie, ale codziennie, ponieważ przyniosą one znacznie lepsze rezultaty niż długie, ale sporadyczne zabiegi. Terapia sensoryczna jest niezwykle wartościową metodą wspierającą rehabilitację, ponieważ dźwięk, zapach, dotyk i obraz są nie tylko źródłami wrażeń, ale i narzędziami pobudzania mózgu, które mogą wspierać proces zdrowienia, redukować napięcie, w także ogólnie poprawiać jakość życia pacjentów.
Zachęcamy także do zapoznania się z historiami naszych Pacjentów Historie pacjentów – Comfort Life
