Rehabilitacja po endoprotezie kolana
Rehabilitacja po endoprotezie kolana to droga do powrotu do sprawności i uniknięcia powikłań pooperacyjnych. Chociaż sam zabieg operacyjny jest jednym z powszechniej wykonywanych w ortopedii, a nowoczesne endoprotezy kolana znacząco poprawiają jakość życia, eliminując ból i umożliwiając swobodne poruszanie się, to uzyskanie pełnej funkcjonalności oraz uniknięcie powikłań możliwe jest dzięki odpowiednio dobranej, regularnej rehabilitacji pooperacyjnej.
Na czym polega rehabilitacja po endoprotezie kolana?
Rehabilitacja po chirurgicznym wszczepieniu endoprotezy stawu kolanowego stanowi proces przywracania sprawności funkcjonalnej operowanej kończyny dolnej. Jej cele to przywrócenie zakresu ruchu w kolanie, zarówno w aspekcie prostowania, jak i zginania, wzmacnianie mięśni uda i pośladków, nauka chodu z asekuracją, a w dalszej kolejności również samodzielnie, jak również zapobieganie zakrzepom, obrzękom i przykurczom oraz edukacja pacjenta w zakresie bezpiecznego funkcjonowania po operacji. Zatem kiedy rehabilitacja po endoprotezie kolana? Otóż rehabilitacja taka często rozpoczyna się już w pierwszej dobie po operacji i trwa od kilku miesięcy do roku.
Proces rehabilitacji rozpoczyna się od tzw. uruchomienia pacjenta w łóżku, poprzez napinanie mięśni czy wykonywanie ruchów stopą. Uczy się też pacjenta prawidłowego, bezpiecznego wstawania z łóżka i siadania na nim, a także chodu z balkonikiem lub kulami, jednocześnie monitorując natężenie bólu i pojawianie się obrzęków. Na tym etapie aktywizacji pacjenta należy też pamiętać, że nie jest wskazane długie siedzenie ze zgiętą nogą, jak również zbyt wczesne obciążanie kolana bez zgody fizjoterapeuty.
W ciągu kilku tygodni od wyjścia pacjenta ze szpitala, rozpoczyna się rehabilitacja poszpitalna po endoprotezie kolana, w ramach której planuje się przywrócenie minimum 90-cio stopniowego zgięcia w kolanie, wzmocnienie mięśni oraz kontynuuje naukę chodu. Wskazane są tu ćwiczenia wykonywane w odciążeniu, czyli w leżeniu bądź siedzeniu, płytkie przysiady przy ścianie, a jeśli jest taka możliwość to również ćwiczenia na rowerze stacjonarnym bez oporu. Unika się natomiast głębokich przysiadów, skrętów kolana, skakania i biegania, jak również ćwiczeń z dużym obciążeniem. W tym okresie rehabilitacji kolano może wykazywać obrzęk. Aby go zmniejszyć stosuje się zimne okłady, a ćwiczenia wykonuje w krótkich, ale częstych seriach tak, aby nie doprowadzać do przeciążania stawu.
Wraz z upływem tygodni, rehabilitacja pooperacyjna kolana z endoprotezą przechodzi na kolejny poziom, którego celem jest osiągnięcie zgięcia na poziomie 110 – 120 stopni, przy jednoczesnej poprawie koordynacji, równowagi i nauki chodu bez kul. Kończyna jest nadal wzmacniana, a wskazane ćwiczenia obejmują m.in. jazdę na rowerze stacjonarnym z lekkim oporem, marsz po bieżni oraz ćwiczenia funkcjonalne. Nie należy dopuszczać do długotrwałego stania bez ruchu, ale i do gwałtownych zmian pozycji, niosących ryzyko upadku. Zakazane są także ćwiczenia siłowe wykonywane bez nadzoru.
Po upływie trzech miesięcy od operacji rozpoczyna się etap powrotu pacjenta do pełnej aktywności. W jego ramach przywrócona zostaje pełna stabilność kolana, pacjent sam funkcjonuje i może powrócić do lekkiej aktywności fizycznej. Wśród zalecanych jej form warto wymienić pływanie, jazdę na rowerze, hydroterapię, a pod okiem fizjoterapeuty również stretching czy pilates. Mimo poczynionych do tej pory postępów nadal nie zaleca się biegania, uprawiania sportów kontaktowych, podnoszenia ciężarów oraz ćwiczeń z dużym obciążeniem kolana.
Na co szczególnie uważać po endoprotezie kolana i jakich błędów w rehabilitacji unikać?
W okresie rekonwalescencji pooperacyjnej i rehabilitacji należy unikać upadków, które są najczęstszą przyczyną obluzowania endoprotezy. Istotne jest także kontrolowanie wagi, gdyż nadmierna masa, którą musi unieść operowane kolano zwiększa zużycie implantów i obciąża staw. Dla zapobiegania zakrzepicy trzeba pamiętać o kompresji, a wszelkie niepokojące objawy należy zgłaszać lekarzowi prowadzącemu.
Należy także unikać zbyt szybkiego powrotu do intensywnej aktywności, ponieważ mogłoby to doprowadzić do uszkodzenia implantu. Z drugiej zaś strony, zbyt mała aktywność może wywołać przykurcze i ograniczenia zakresu ruchu. Wrogiem sprawności po operacji endoprotezy kolana jest także brak regularności w rehabilitacji, a tylko systematyczne ćwiczenia będą przynosiły wymierne efekty.
Rehabilitacja po endoprotezie kolana ćwiczenia jest niewątpliwie procesem długotrwałym, ale niezwykle istotnym dla odzyskania sprawności i uniknięcia powikłań, a właściwie dobrane ćwiczenia i opieka fizjoterapeuty w trakcie terapii, to główne elementy późniejszego sukcesu – powrotu do codziennego życia bez bólu i ograniczeń.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami
