Ćwiczenia po endoprotezie kolana
Endoprotezoplastyka stawu kolanowego jako operacja ortopedyczna, której celem jest przywrócenie jakości życia pacjentom, dzięki złagodzeniu bólu i poprawie ruchomości tego stawu, nie jest końcem drogi chorego ku zdrowiu, a jej początkiem. Kluczową rolę w drodze do pełnej sprawności odgrywa bowiem odpowiednia rehabilitacja po endoprotezie kolana ćwiczenia oraz świadoma dbałość o staw. Zatem jak ćwiczyć po endoprotezie kolana, by uniknąć powikłań i odzyskać komfort poruszania się? Specjaliści z Comfort Life wyjaśniają.
Jak wygląda rehabilitacja po endoprotezie kolana?
Rehabilitacja po endoprotezie kolana ma określone cele, a wśród nich odbudowę siły mięśniowej, poprawę zakresu ruchu w stawie, nauczenie od nowa poprawnych wzorców chodu, a także zapobieganie zakrzepicy i powikłaniom zakrzepowo-zatorowym wraz z redukcją obrzęków i dolegliwości bólowych. Cele te osiągane są stopniowo, w okresie od kilku miesięcy do roku, pod opieką fizjoterapeuty.
Aby podjęte ćwiczenia po operacji endoprotezy kolana były skuteczne, pacjent musi po operacji uważać na przeciążenia kolana, które przez pierwsze tygodnie jest bardzo wrażliwe, a jego struktury mięśniowe osłabione. Niewłaściwe ruchy lub intensywne eksploatowanie stawu mogą prowadzić do mikrourazów lub obluzowania implantu. Trzeba także obserwować czy nie występują objawy stanu zapalnego jak zaczerwienienie, nasilający się ból, gorączka lub wyciek z rany, które są najważniejszymi sygnałami alarmowymi. Konieczne jest również zachowanie aseptyki rany poprzez jej odpowiednią higienę i kontrolę gojenia, które zapobiegają infekcjom. Nie wolno także lekceważ zakrzepicy i dla przeciwdziałania jej wprowadzić aktywność fizyczną w postaci spokojnych spacerów, ćwiczeń polegających na napinaniu i rozluźnianiu łydek oraz stosować leki przeciwzakrzepowe zgodnie z zaleceniem lekarza.
Jakie są etapy rehabilitacji po endoprotezie kolana?
Ćwiczenia rehabilitacyjne po endoprotezie kolana należy podjąć jak najwcześniej, czyli jeszcze w czasie pobytu w szpitalu, jak tylko lekarz prowadzący wyrazi na to zgodę. Wówczas między pierwszym a trzecim dniem od operacji wdrażane są ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego uda, ćwiczenia przeciwzakrzepowe, a także ma miejsce pionizacja pacjenta, który wykonuje z pomocą balkonika pierwsze kroki. Uczy się także siadania na łóżku oraz bezpiecznego wstawania i korzystania z toalety.
Następnie, w okresie od tygodnia do sześciu tygodni od operacji ma miejsce wczesny etap rehabilitacji. W jego ramach pacjent chodzi o kulach lub z pomocą balkoniku, stopniowo zwiększając przy tym obciążenie. Wykonuje także ćwiczenia poprawiające zakres ruchu kolana po endoprotezie, polegające na zginaniu i prostowaniu, a także ćwiczenia równoważne i koordynacyjne. Kontynuowana jest także nauka prawidłowego wzorca chodu.
Po okresie wczesnej rehabilitacji rozpoczyna się rehabilitacja właściwa, która średnio trwa około sześciu miesięcy. W jej trakcie następuje stopniowe odstawienie kul, jak również wdrażany jest trening siłowy mięśni ud, pośladków i łydek oraz trwa praca nad stabilizacją kończyny i ruchem rotacyjnym stawu. Zalecane są takie aktywności, jak basen, rower stacjonarny czy ćwiczenia na stepie.
Po tym etapie rehabilitacji następuje czas powrotu do aktywności, który trwa najczęściej do roku. W tym czasie pacjent jest zachęcany do odbywania marszów terenowych, spacerów nordic walking czy jazdy na rowerze. Wykonuje także ćwiczenia funkcjonalne, w postaci przysiadów czy wchodzenia po schodach. Następuje powrót do codziennych aktywności, jak praca w ogrodzie, robienie zakupów czy podróżowanie.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami
Jakie typy ćwiczeń są polecane po endoprotezie kolana, a jakich aktywności unikać?
Rehabilitacja po endoprotezie stawu kolanowego obejmuje różne rodzaje ćwiczeń, które oddziałują na różne aspekty funkcjonowania kolana i całej nogi. Wykonywane są izometryczne ćwiczenia kolana po endoprotezie w formie napinania mięśni uda i pośladków bez ruchu w stawie, ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinetycznych, polegające m.in. na wykonywaniu przysiadów przy ścianie czy staniu na jednej nodze. Wprowadzana jest również aktywność z wykorzystaniem rowerka stacjonarnego z niskim oporem, który doskonale poprawia zakres ruchu i wspomaga pracę mięśni bez ich nadmiernego obciążenia.
Z kolei ćwiczenia rozciągające i mobilizujące, jak przyciąganie pięty do pośladka, zwiększają elastyczność i zakres ruchu, a chodzenie po płaskim terenie lub w wodzie odciąża staw, jednocześnie wzmacniając mięśnie.
Czego w czasie rehabilitacji nie należy robić? Zbyt duże obciążenie dla protezy stanowi bieganie i skakanie, a głębokie przysiady, wykroki czy ćwiczenia na niestabilnym podłożu oznaczają ryzyko zwichnięcia lub przeciążenia. Unikać należy także sportów kontaktowych i dynamicznych, np. tenisa, piłki nożnej czy jazdy na nartach. Z drugiej zaś strony długotrwałe stanie i siedzenie w jednej pozycji może powodować sztywność i obrzęki.
Jak dbać o kolano po endoprotezie w codziennym życiu?
Przede wszystkim trzeba unikać gwałtownych ruchów i skręcania kolana, nosząc przy tym odpowiednie obuwie z dobrą amortyzacją. Niezbędna jest też kontrola masy ciała i dbanie o jej prawidłowość, ponieważ dodatkowe kilogramy zwiększają zużycie protezy. Nawet po zakończonej rehabilitacji należy regularnie ćwiczyć, a w domu czy mieszkaniu zastosować środki ostrożności, usuwając dywany czy stosując maty antypoślizgowe w łazience. A w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów należy skonsultować się z fizjoterapeutą.
Ćwiczenia po wszczepieniu endoprotezy kolana, wykonywane w ramach rehabilitacji, pod okiem specjalisty, to proces wymagający zaangażowania, systematyczności, jak również cierpliwości. Kluczowym elementem jest tu dobór odpowiednich ćwiczeń, które wzmacniają mięśnie i poprawiają ruchomość stawu, nie powodując przy tym niewskazanych przeciążeń. Współpraca z fizjoterapeutą, stopniowe zwiększanie aktywności i uważna obserwacja własnego ciała to najlepsza droga do zachowania efektów operacji na długo.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami
