Ból biodra u osób aktywnych – przyczyny, leczenie, rehabilitacja
Biodro jest jednym z najbardziej obciążonych stawów w ludzkim ciele. Przenosi ono bowiem ciężar tułowia, amortyzuje wstrząsy i umożliwia ruch we wszystkich kierunkach, a u osób bardzo aktywnych fizycznie, może być też narażone na przeciążenia, mikrourazy lub kontuzje. I chociaż ból biodra nie zawsze musi oznaczać poważny uraz, to nie powinno się go lekceważyć i przeprowadzić diagnostykę dla ustalenia przyczyn i wdrożenia leczenia oraz rehabilitacji.
Jakie są najczęstsze przyczyny bólu biodra u osób aktywnych?
Ruch jest bardzo ważnym elementem ludzkiego życia, nie jest jednak wolny od różnych zagrożeń, w szczególności, jeśli jest prowadzony intensywnie czy wręcz zawodowo. Częstym schorzeniem, szczególnie u biegaczy czy rowerzystów jest tzw. ITBS, czyli zespół pasma biodrowo-piszczelowego. Jest efektem przeciążenia pasma biodrowo-piszczelowego, ocierającego się o kłykieć kości udowej, a efektem jest ból po bocznej stronie biodra, który wzrasta w czasie biegu z górki lub w trakcie zginania kolana.
Kolejną popularną przypadłością u osób aktywnych, która wymaga wdrożenia leczenia i rehabilitacji biodra jest zapalenie kaletki maziowej, czyli poduszeczki, która amortyzuje tarcie między mięśniami a kośćmi. Jej stan zapalny może powodować ból po stronie bocznej biodra, szczególnie przy chodzeniu po schodach oraz podczas leżenia na boku.
Wskutek przeciążeń biodra bądź jego skręcenia w czasie uprawiania takich sportów, jak tenis, piłka nożna lub narciarstwo może dojść też do uszkodzenia obrąbka panewki stawu biodrowego, czyli chrząstki, której zadaniem jest stabilizacja stawu. Objawy tego schorzenia to głęboki ból w pachwinie, uczucie przeskakiwania biodra oraz ograniczenie ruchu biodra. Samo przeskakiwanie biodra to również przypadłość aktywnych osób, polegająca na tym, że mięsień bądź ścięgno przeskakują przez strukturę kostną, niekiedy wywołując stan zapalny, a co za tym idzie także dolegliwości bólowe. Objawem jest tu słyszalne kliknięcie przy zginaniu lub prostowaniu nogi.
Jeśli trening jest zbyt intensywny i nie następuje po nim odpowiednia regeneracja, wówczas może dojść do przeciążenia mięśni biodra i miednicy i powstania w nich mikrourazów. Przejawem tego problemu jest ból biodra po wysiłku, jak również ograniczenie zakresu ruchu czy poranna sztywność biodra.
I jeszcze jedna dolegliwość nazywana zespołem mięśnia gruszkowatego, który uciskając na nerw kulszowy daje objawy bólu promieniującego do pośladka i uda, co przekłada się na ból bioder po dłuższym siedzeniu czy przy wstawaniu z krzesła.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami
Jak diagnozuje się problemy z biodrem?
Podstawą wdrożenia właściwego leczenia i doboru rehabilitacji biodra jest dokładna diagnoza. W zależności od objawów, lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta może zlecić wykonanie różnych badań, począwszy od przeprowadzenia badania klinicznego w oparciu o testy ruchowe, palpacyjne, ocenę chodu i ustawienia miednicy. Najczęściej też zlecane jest badanie USG, które pozwala na wykrycie zmian w kaletkach, ścięgnach i powierzchni stawu bądź RTG, jeśli zachodzi podejrzenie zmian kostnych lub zwyrodnień. Jeśli ocenie ma zostać poddany obrąbek stawowy oraz tkanki miękkie to najlepszym badaniem do tego służącym jest rezonans magnetyczny, a w przypadku podejrzeń o ucisk na nerwy – badanie EMG, czyli elektromiografia.
Jak leczy się dolegliwości bioder?
W przypadku gdy występuje ból biodra rehabilitacja jest stosowana w pierwszej kolejności, wraz z innymi metodami zachowawczymi, a jeśli nie przyniesie to efektów to wówczas wykonywane są zabiegi operacyjne. Leczenie zachowawcze obejmuje przede wszystkim odpoczynek oraz taką modyfikację aktywności, która pozwoli unikać ruchów nasilających ból, jednak bez całkowitej rezygnacji z tego ruchu. Wdraża się także leczenie farmakologiczne w postaci leków przeciwzapalnych oraz maści rozluźniających mięśnie. Nie można też pomijać fizjoterapii jako kluczowego elementu w powrocie do aktywności. Opcjonalnie może też zostać zalecona suplementacja kolagenem, witaminą D3, magnezem i kwasami omega-3.
Zdecydowanie rzadziej dany przypadek wymaga leczenia inwazyjnego bądź w formie iniekcji dostawowych za pomocą preparatów sterydowych lub osocza bogatopłytkowego, jak i interwencji chirurgicznej jak artroskopia biodra, gdy uszkodzeniu uległ obrąbek lub doszło do tzw. konfliktów kostnych, jak również w formie operacji naprawczych i rekonstrukcyjnych, w przypadku poważnych urazów sportowych.
Dlaczego rehabilitacja biodra u osób aktywnych jest tak ważna?
Prawidłowo dobrana rehabilitacja pozwala nie tylko wyleczyć ból, ale też zapobiega nawrotom problemu, obejmując kilka określonych faz. W pierwszej podejmowane są działania przeciwbólowe i przeciwzapalne za pomocą terapii manualnej odciążającej staw, delikatnych ćwiczeń rozciągających zginacze biodra czy pasmo biodrowo-piszczelowe oraz fizykoterapii ze szczególnym wykorzystaniem laseroterapii, ultradźwięków czy krioterapii. Kolejnym etapem w rehabilitacji jest odbudowa funkcji poprzez aktywację głębokich mięśni biodra i tułowia, ćwiczenia kontroli ruchu, czyli przede wszystkim koordynacji i równowagi, a także rozciąganie mięśni skróconych i wzmacnianie osłabionych. Ostatnia faza to etap powrotu do sportu i intensywnej aktywności fizycznej poprzez dynamiczne ćwiczenia funkcjonalne, skoki, przyspieszenia oraz indywidualne przygotowanie do konkretnej dyscypliny sportowej poprzez jej symulację.
O czym pamiętać przy problemach z biodrami u osób aktywnych?
Jeśli pojawi się ból bioder, należy unikać przeprowadzania treningu na siłę z bólem, ponieważ jest to najkrótsza droga do poważnej kontuzji. Nie wolno też ignorować rozgrzewki i rozciągania, biegania po twardych nawierzchniach bez odpowiedniego obuwia czy siedzenia z nogą założoną na nogę, ponieważ może to prowadzić do przeciążeń stawu biodrowego. Jeśli pojawia się ból w pachwinie to nie należy również przeprowadzać nadmiernego rozciągania, ponieważ może to jedynie nasilać objawy i eskalować dolegliwości bólowe.
Nie można także zapominać o profilaktyce zdrowia bioder u osób aktywnych ruchowo. Podstawą jest tu regularne wzmacnianie mięśni pośladkowych, przywodzicieli i rotatorów biodra oraz troska o mobilność stawu biodrowego i miednicy. Nie można też zapominać o stabilizacji centralnej oraz używaniu odpowiedniego sprzętu, w tym m.in. obuwia czy siodełka w rowerze. Konieczne są także przerwy na regenerację. Dobrym pomysłem jest także prowadzenie dziennika treningowego, bo wówczas łatwiej dostrzec przeciążenia i błędy.
Ból biodra u osób aktywnych stanowi coraz częstszy problem, który nie zawsze jest od razu postrzegany z należytą powagą. Jeśli jednak zostanie to zaniedbane, to w efekcie może skutkować długotrwałą niepełnosprawnością lub przerwą w uprawianiu sportu. Najważniejsze zatem to reagować wcześnie, nie ignorować objawów i zaufać specjalistom, ponieważ właściwe leczenie i rehabilitacja, połączone z modyfikacją treningu w większości przypadków umożliwiają powrót do pełnej sprawności.